Het spelen op de didgeridoo – het toevoegen van de stem
De stem kan worden toegevoegd om verschillende effecten te bewerkstelligen. Yolŋu spelen niet alleen de grondtoon maar voegen stemgeluiden toe. Er is altijd sprake van een ritme, zelfs als deze langzaam is. Yolŋu spelen niet met harmonieuze zangpartijen over de drone maar voegen eerder een ruw randje toe aan de toon met subtiele stemtoevoegingen te samen met het ritme. Luister goed naar de voorbeelden hieronder van een eenvoudig ritme, met en zonder toevoeging van stem, wat sterk overeenkomt met ‘grunten’ met de “dhirrl.”
Yolŋu besteden geen tijd aan het imiteren van diergeluiden op hun yiḏaki voor de gein of voor educatie. Als ze diergeluiden maken, zoals vogelgeluiden, is dat uitsluitend als onderdeel van traditionele songs die ook de gedragingen en bewegingen van dieren in het ritme weerspiegelen. Het gaat niet over solopartijen van yiḏaki maar de begeleiding in song en dans. Luister naar Larry Winiwini Gurruwiwi’s yiḏaki begeleiding. Je kunt het geluid van de Brolga horen in stemgebruik en in het ritme van de dans.