newest-header

Hoe wordt een yiḏaki gemaakt?

Didgeridoo’s kunnen worden gemaakt uit veel soorten materiaal en op verschillende manieren; yiḏaki zijn doorgaans gemaakt uit stammen van de eucalyptusbomen, hoewel bruikbare stammen zeldzaam zijn. Deze stammen zijn uitgehold door termieten die bekend staan als ‘de witte mieren’. In Yolŋu gebied wordt Gaḏayka, of Stringybark (Eucalyptus tetradonta), veelal gebruikt, maar soms ook wel Guŋurru’, Darwin Woollybutt (Eucalyptus miniata) of bloodwoods, Badawili (Corymbia ferruginea) en Dhumulu’ (Corymbia polycarpa).

Het bepalen van de best bruikbare boom is waarschijnlijk de grootste kunst bij het maken van een yiḏaki. Het is absoluut niet eenvoudig om een echt goede yiḏaki tegen te komen. Alleen zij die vele jaren yiḏaki hebben gemaakt weten hoeveel factoren bepalend zijn bij het maken van een goede yiḏaki. Veel mensen over de hele wereld bediscussiëren de voor- en nadelen van het gebruik van verschillende materialen bij het maken van muziekinstrumenten op verschillende manieren; het is onweerlegbaar dat de basis voor de beste didgeridoo wordt gemaakt door de natuur.

Een yiḏaki maker zal een geschikte plek in het bos opzoeken, vaak met rotsachtige grond, en zal daar rondlopen terwijl hij zijn instinct volgt en zijn getrainde ogen gebruikt om bruikbare bomen te ontdekken die hij vervolgens test op kwaliteit. Sommige specialisten zoals Djalu’ Gurruwiwi zullen luisteren naar de resonantie van een holle stam door er met het botte deel van een bijl op te slaan. Anderen kiezen ervoor om een deel van de bast van de stam te schrapen en op die plek met hun nagel te tikken om de resonantie te horen. Als deze goed klinkt over de gehele lengte van een stam, hol maar niet al teveel, dan zal de maker de stam omhakken. Tijdens het omhakken zullen er nog meer testen worden gedaan om bevestiging te krijgen over de holle basis van de stam voordat deze definitief om gaat.

Als alles de eerste keuringen heeft doorstaan wordt de holle stam omgehakt en bewerkt: de bast wordt gestript, bijgesneden en zo nodig van binnenuit schoongemaakt. Tegenwoordig worden ook moderne middelen ingezet zoals gereedschap, lijm en zelfs plakband. Soms wordt de stam in de zon gelegd of juist in het water, soms voor een nachtje, soms ook voor een hele maand, om het hout te prepareren voor verdere bewerking. In incidentele gevallen wordt de levende holle stam helemaal gevuld met regenwater om het te reinigen voor gebruik.