De didgeridoo is een blaasinstrument die oorspronkelijk wordt gebruikt bij ceremonies door de Aboriginals in Noord Australië. De bouw van het instrument is heel simpel – een door termieten uitgeholde boomstam die wordt gekapt en vervolgens bewerkt, vaak beschilderd, en soms van een mondstuk van bijenwas wordt voorzien (hier gaan we later dieper op in). In essentie is de didgeridoo dus een hol stuk hout waardoor je een lage toon kan laten klinken door je lippen er ontspannen in te laten trillen.

Er bestaan veel verschillende typen didgeridoo van evenzoveel Aboriginal groepen, en regionaal zijn de verschillen nog groter. Het is dus vrijwel onmogelijk om een allesomvattende eenduidige beschrijving van ‘de didgeridoo’ te geven. Daar komt nog eens bij dat er tegenwoordig zo ontzettend veel didgeridoo’s gefabriceerd worden van allerlei materiaal en door mensen met verschillende achtergronden. Op deze website geven we dus geen overzicht van al deze instrumenten maar we richten ons op de geschiedenis van de didgeridoo van de Yolŋu uit Noordoost Arnhemland.

“Didgeridoo” is overigens geen woord uit de Aboriginal taal, maar een term die bedacht is door de Europese kolonisten. Het gebruikelijke algemene woord waarmee de Yolŋu een didgeridoo aanduiden is “yiḏaki.” Er is veel over geschreven maar de term “yiḏaki” is niets meer of minder dan de benaming van dit instrument. Binnen de wereldwijde didgeridoo-gemeenschap is er vaak over gedebatteerd over de vraag of alle “didgeridoo’s” ook “yiḏaki” genoemd mogen worden of dat je “yiḏaki” uitsluitend zou moeten gebruiken voor originele Yolŋu didgeridoo’s. Er is zelfs gesproken over het idee om de term “didgeridoo” exclusief te gebruiken voor instrumenten die door Aboriginal Australiërs gemaakt zijn. Ook daar gaan we later op deze site nog dieper in.

Intussen gebruiken we graag onze voorkeursbenaming op deze site — “didgeridoo” refereert aan alle voorkomende “didgeridoo-typen,” en “yiḏaki” slaat exclusief op door Yolŋu gemaakte didgeridoo’s van Noordoost Arnhemland.

Zoals Maḏarrpa stamhoofd Djambawa Marawili in deze video aangeeft, is de yiḏaki voor Yolŋu niet alleen maar een muziekinstrument, maar zien ze het als een geschenk van creatieve voorouders, door de natuur in specifieke vormen ten behoeve van specifieke stammen te gebruiken bij specifieke ceremonieën.

We behandelen nu eerst de basisprincipes, daarna gaan we uitgebreid in op de voorkomende vormen.